Viyana Merkezli Facebook Grupları arasındaki rekabetin sonuçları

Son on yıl içerisinde Viyana merkezli onlarca Facebook grubu kuruldu. İlk etapta özellikle çalışmayan kadınlar tarafından oluşturulan bu gruplar, Türkiye televizyon kanallarının “gündüz kuşağı” programlarını andıran içerikleriyle geniş bir ilgi gördü. Ancak bu ilgi, zamanla toplumsal açıdan olumsuz sonuçlara yol açtı.

Başlangıçta kitlesel bir güç haline gelen “kadın grupları”, dışarıdan bakıldığında toplumsal eşitsizliğe karşı bir duruş sergileyen, pozitif ayrımcılığa dayalı yapılar olarak yorumlandı. Fakat zaman içinde bu grupların odağının kadınların sorunlarından uzaklaştığı, bireysel çıkarların ön plana çıktığı yapılar hâline geldiği gözlemlendi.

Kurucularının kontrolünü aşan bu gruplar, zamanla iç çatışmalar, çıkar ilişkileri ve yönetişim krizleriyle karşı karşıya kaldı; birçoğu kapanarak tarihe karıştı.

Der Virgül’ün 2018 ve 2020 yıllarında yürüttüğü analizlerde şu tespit yer almıştı:

“Teşhir, linç, övgü, duygusal patlamalar, dram, komedi ve trajikomik davranışlar; kısa süre içinde peş peşe yaşanabiliyor. Bir önceki konudan tamamen bağımsız olarak bilgi akışı, inanılmaz bir hızla devam ediyor.”

Toplumu hem yanlış bilgilendiren hem de yönlendiren bu grupların ortadan kalkması, yeni kurulan gruplar için öğretici oldu ve daha nitelikli toplulukların oluşmasına zemin hazırladı.

Haber Sayfalarından Daha Sorumlular

Bugün geldiğimiz noktada, bazı Facebook grupları resmiyet kazanarak dernek statüsünde faaliyet göstermeye başladı ve toplum nezdinde sorumluluk üstlendikleri gözlemleniyor.

Bu gruplar arasında yaşanan rekabet, onları olumlu anlamda yönlendiriyor olması güzel bir gelişim.

En dikkat çekici nokta ise şu: Bu gruplar, haber akışı sağlarken, kendilerini gazeteci ya da haber sayfası olarak tanıtan çevrelerden daha etik davranıyor ve emek hırsızlığı yapmıyorlar.

Üstelik, gazeteci olduklarını iddia etmedikleri için bu tür bir unvana sahip kişilerin zaman zaman sergilediği kibirli tutumlara da rastlanmıyor. Haber kaynaklarını doğrudan grup üyeleriyle paylaşmaları, şeffaflık açısından ayrıca takdir edilesi.

Elbette Facebook gruplarının sübjektif koşulları, haber sayfalarına kıyasla bilgiye erişimde bazı avantajlar sağlayabilir. Ancak buna rağmen önemli konularda haberin ciddi mecralarca teyit edilmesini beklemeleri, sorumlu bir tutumdur.

Eğer amaç Avusturya’da yaşayan Türkiye kökenli topluma doğru ve güvenilir bilgi ulaştırmaksa, bunu en nesnel biçimde kim yapıyorsa, onun emeğini takdir etmek gerekir.

Bu nedenle gruplar arasındaki rekabetin, haber sayfaları arasında yaşanan hırslı rekabete dönüşmemesini temenni ediyoruz. Doğru bilginin doğru kitleye ulaşmasını sağlayan herkesin bu katkıyı sürdürmesini diliyoruz.

Gazeteci ile grup yöneticisini ayıran temel fark ise şudur: Gazeteci yalnızca haber aktaran kişi değil; içerik üreten, öngörü geliştiren, olaylara farklı perspektiflerden bakan ve sessiz kalabalıkların sesini duyurmayı hedefleyen kişidir.

Fenomen ile gazeteci arasındaki fark

• Gazeteci:
  Toplumu doğru, tarafsız ve teyit edilmiş bilgilerle bilgilendirmekle yükümlüdür. Kamu yararını gözetir.
  → Amaç: Haber verme, denetleme, bilgilendirme.
• Sosyal Medya Fenomeni [Influencer]:
  Genellikle kişisel deneyimlerini, yaşam tarzını veya markaları tanıtarak etkileşim yaratmayı hedefler.
  → Amaç: Takipçi kazanmak, görünürlük, çoğu zaman gelir elde etmek.
• Gazeteci:
  Basın meslek ilkelerine uymak zorundadır. Kaynak doğruluğu, kişilik hakları ve haberin kamu yararına olup olmadığı gibi kriterlere dikkat eder.
  → Basın Konseyi, ombudsman ya da editoryal denetim vardır.
• Fenomen:
  Çoğunlukla herhangi bir denetim mekanizmasına tabi değildir. Sorumluluğu kendi takipçileriyle sınırlıdır.
  → Sponsorlu içerikler bile açıkça belirtilmeyebilir.
• Gazeteci:
  Haber, analiz, röportaj, araştırma dosyası gibi içerikler üretir. Bilgiyi teyit eder, kaynak gösterir.
  → Profesyonel bir içerik üretimi ve yayın süreci vardır.
• Fenomen:
  Videolar, kısa içerikler, vloglar, kişisel paylaşımlar yapar. Çoğu zaman bilgi yerine deneyim aktarır.
  → Hızlı, anlık, bazen yüzeysel içerikler paylaşılır.
• Gazeteci:
  Haberle kamuoyunu bilgilendirir, yönlendirme gücü etik ilkelere dayanır. Güvenilirlik, mesleki itibarla ölçülür.
• Fenomen:
  Takipçi sayısı üzerinden etkili olur ama verdiği bilgilerin doğruluğu sorgulanmaz. Etkisi daha çok duygusal ve tüketime dönüktür.
• Gazeteci:
  Gazete, dergi, televizyon ya da haber siteleri aracılığıyla maaş veya telif alır.
• Fenomen:
  Reklam, sponsorlu içerik, bağışlar veya işbirlikleriyle para kazanır.
  → İçeriğin amacı bazen tamamen ticaridir. | ©Der Virgül