Almanya’da asgari ücret 1 Ocak 2026’da 13,90 euroya yükselecek

Almanya Federal İstatistik Dairesi’nin verilerine göre, 1 Ocak 2026’da saatlik asgari ücret13 euro 90 sente, 1 Ocak 2027’den itibaren ise 14 euro 60 sente yükselecek. Asgari ücretteki bu artış milyonlarca çalışanı doğrudan etkileyecek.

Halen 12 euro 82 sent olan brüt asgari saat ücretinin 1 Ocak’tan itibaren 13 euro 90 sente yükseltilecek olması 6 milyon 600 bin çalışanı etkileyecek.

Federal İstatistik Dairesi, Almanya’da istihdamdaki her altı çalışandan birinin öngörülen asgari ücretin altında kazandığını ve bunun da tüm çalışanların yaklaşık yüzde 17’sine tekabül ettiğini belirtiyor. Önümüzdeki yılın başından itibaren yapılacak zamla bu çalışanların, yüzde 6 oranında daha fazla gelir elde etmesi bekleniyor. Bu da tahminlere göre yaklaşık 400 milyon euroya denk geliyor.

1 Ocak 2027’deki ikinci kademe artışla 14 euro 60 sent olacak saatlik asgari ücret zammının ise 8 milyon 300 bin kişiyi etkileyeceği tahmin ediliyor. Bu da tüm çalışanların yüzde 21’ine tekabül ediyor. Yapılacak ikinci kademe zamla bu kişilerin yüzde 4 daha fazla kazanması bekleniyor. Bunun toplam miktarı ise tahminlere göre 430 milyon euro olacak.

Bu hesaplamaların istihdamdaki kişi sayısının ve yapısının aynı kalması temeline dayandığı ve üst sınır olarak dikkate alınması gerektiği ifade ediliyor.

Zammın kazananı kadınlar olacak
Pek çok ülkede olduğu gibi, Almanya’da da asgari ücret, düşük ücret sektöründe çalışanların saatlik ücretini belirliyor. Bu alanlarda genellikle göçmen kökenliler ile kadınlar çalışıyor.

Asgari ücrete yapılacak kademeli zammın en çok faydalanacağı grubun başında da kadınlar geliyor. Federal İstatistik Dairesi’nin tahminlerine göre, düşük ücret sektöründe çalışan kadınların yüzde 20’si, erkeklerin ise yüzde 14’ü önümüzdeki iki yılda yapılacak zamla daha yüksek ücret alacak.

Sektörler açısından bakıldığında ise bu artıştan en çok faydalanacak kesimlerin başında otel ve restoranlarda çalışanlar geliyor. Bu sektörde çalışanların yüzde 56’sı zamdan yararlanacak. Asgari ücretin yaygın olduğu tarım, ormancılık ve balıkçılık alanında da tüm çalışanların yüzde 46’sı asgari saat ücretine yapılacak zamdan faydalanacak.

Genel asgari ücret ne demek?
Almanya’da genel asgari ücret, işveren ve sendika temsilcileriyle bilim insanlarının yer aldığı bir komisyon tarafından belirleniyor ve yasal olarak bağlayıcılığı bulunuyor. Almanya’da Asgari Ücret Tespit Komisyonu 27 Haziran’da yaptığı açıklamada, saatlik brüt ücretin kademeli olarak 14,60 euroya yükseltilmesini önermişti.

Özellikle Avrupa Birliği’nin doğuya doğru genişlemesi süreciyle birlikte ülkede düşük ücret sektöründe büyüme yaşanmıştı.

Sendikaların yoğun talebi ve sendikalara yakın olan Sosyal Demokrat Parti’nin (SPD) bastırmasıyla, 3 Temmuz 2014’te dönemin Hristiyan Birlik (CDU/CSU)- SPD hükümetinin sunduğu yasal düzenleme mecliste kabul edildi. Böylece dönemin Başbakanı Angela Merkel’in liderliğindeki muhafazakâr Hristiyan Birlik partilerinin direnmesine rağmen kabul edilen genel asgari ücret düzenlemesi 1 Ocak 2015’te yürürlüğe girdi.

Buna göre, ülkede prensipte sadece meslek eğitimi öğrencileri, stajyerler ve 18 yaş altı olup da kısa süreli çalışan gençler daha düşük ücretle çalıştırılabiliyor.

Genel asgari ücret prensipte bütün ülke genelini ve sektörleri kapsasa da kimi sektörler için ayrıca sektöre özel asgari ücret sınırı saptanabiliyor. Bu da sendikalar ile işverenler arasında yapılan toplu sözleşme anlaşmalarında belirleniyor ve bir işyerinde toplu sözleşme anlaşması olup olmamasından bağımsız olarak, söz konusu asgari ücret sektördeki bütün çalışanları kapsıyor.

Almanya’da sektörlere özel asgari ücret uygulamasının bulunduğu alanların başında da inşaat, temizlik ve bakım sektörü geliyor.

Sendikalar memnun
220 binden fazla üyesi bulunan IG BAU Sendikası Hizmet Sektörü Bölümü Direktörü ve Avrupa Hizmet Sendikaları Birliği Başkanı Zeynep Biçici, asgari ücret artışına ilişkin olarak “Sendika olarak kesinlikle memnuniyetle karşılıyoruz” diyor. Geçen sene düşük ücret sektörü sayılan temizlik alanında çalışan 700 binden fazla temizlik işçisi için işveren kesimiyle toplu sözleşme görüşmelerini de yürüten Biçici, temizlik sektörünün kendine has bir asgari ücret alt sınırı bulunduğunu hatırlatıyor. Bunun da genellikle genel asgari ücretin biraz üzerinde olduğunu belirten Biçici, “Öte yandan genel asgari ücretin yükselmesi, bizim ücret tarifelerimizde de artış şeklinde hissediliyor” sözleriyle memnuniyetini dile getiriyor.

Almanya’nın en büyük sektörlerinden olan temizlik hizmetlerinde çalışanlar arasında geçmişten beri kadın ve göçmen oranının yüksek olduğunu hatırlatan Biçici, son yıllarda göçmen oranının daha da arttığını ve bazı işletmelerde yüzde 50’yi aştığını kaydediyor.

Biçici, “Birçok işletme göçmenleri işe alıyor çünkü iş piyasasında çoğunlukla başka alternatifleri yok. Gastronomi veya basit üretim alanları gibi diğer düşük ücretli sektörlerdeki istihdam kayıplarıyla birlikte, temizlik bu alanda çalışanlar için daha da önemli hale geldi” sözleri ile değişen eğilime dikkat çekiyor. Biçici, benzer bir gelişmenin et işleme ve lojistik sektörlerinde de yaşandığını belirtiyor.

Biçici, son yıllarda söz konusu düşük ücret sektöründe çalışanların ağırlıklı olarak Romanya, Bulgaristan ve Polonya’nın da aralarında bulunduğu Avrupa Birliği üyesi doğu Avrupa ülkelerinden, Türkiye, Arap ülkeleri, eski Yugoslavya’dan gelenler ile giderek artan bir şekilde Suriye veya Afganistan’dan gelen mülteciler olduğunu aktarıyor.

Çalışma koşullarının iyileştirilmesi vurgusu
Sendikacı Biçici, son yıllarda temel giderler ile enflasyondaki artışın ve maaşlara yapılan zamların, göç kökenliler ile mülteciler dışında Alman ve diğer Avrupalıları da düşük ücret sektörü olarak bilinen alanlara yönelttiğini gözlemlediklerini aktarıyor. Öte yandan, başta bina temizliği olmak üzere birçok düşük ücret sektöründe çalışma koşullarının bedensel zorlukları olan işleri kapsadığını ve yaygın olarak mesai saatleri dışında çalışmayı gerektirdiğini de söyleyen Biçici, bu nedenle sadece asgari ücretlerdeki zamdan bahsetmek yerine, adil mesai saatleri ve çalışma koşullarının iyileştirilmesine de dikkat çekilmesi gerektiğini belirtiyor.

Korkulan olmadı: Genel asgari ücret iflaslara yol açmadı
Almanya’da 2015’te genel asgari ücretin yürürlüğe girmesinden önce, pek çok işveren birliği oldukça karamsar senaryolar yaşanacağını iddia etmiş, iflasların ve işten çıkarmaların hızla artacağını ileri sürmüştü.

Ancak Federal İstatistik Dairesi’nin verilerine bakıldığında bunun yaşanmadığı, aksine 2014-2024 yılları arasında düşük ücret sektöründe istihdamın 1 milyon 300 bin azaldığı görüldü.

1 Ocak 2015’te genel asgari ücret yürürlüğe girerken, saat ücreti 8 Euro 50 Cent olarak saptanmıştı. O tarih itibarıyla her beş çalışandan biri, yani istihdamdakilerin yüzde 21’i düşük ücret sektöründe yer alıyordu.

Nisan 2024’te ise düşük ücret sektöründe çalışanların oranı azalarak yüzde 16 olarak saptandı. Böylece 2015’te 7 milyon 600 bin kişi asgari ücret kazanırken, bu sayı geçen yıl 6 milyon 300 bine düştü.

Almanya’da düşük ücret sektöründe çalışan sayısı en çok 2022-2024 arasında azalma kaydetti.

Sadece asgari ücret sektöründe çalışan sayısı azalmakla kalmadı, İstatistik Dairesi verilerine göre en az kazananla görece iyi kazanan arasındaki uçurum da azaldı. Buna göre, yüksek maaş segmentinde bulunan yüzde 10’luk kesim Nisan 2024 itibarıyla en düşük maaş alanların brüt saat ücretinin üç katını kazanıyor.

Bu oran 2014’te 3,48 katıyla daha yüksekti.

Nisan 2024 itibarıyla brüt saat ücreti 13 euro olan “düşük ücretli,” 39 euro 5 sent saat ücreti olan da “görece iyi kazanan” olarak saptandı.| DW