Bir Ülkenin Asıl Gururu Ne Olmalı? | Avusturya’da Her İkinci Kişi Gönüllü Olarak Çalışıyor

Avusturya’da 15 yaş üstü nüfusun neredeyse yarısı gönüllü olarak derneklerde, organizasyonlarda veya başkalarına gayriresmî yollarla yardım ediyor. Toplumun “tutkalı” olarak nitelendirilen bu gönüllü faaliyetler, hem toplumun refahını artırıyor hem de gönüllülerin kişisel memnuniyetini ve sosyal bağlılığını güçlendiriyor. Özellikle kırsal alanlarda ve yaşlı nüfusta yüksek olan gönüllülük, Avusturya’nın sosyal dayanışma kültürünün en somut göstergesi olarak öne çıkıyor.

Avusturya İstatistik Kurumu güncel verilerine göre, Avusturya’da yaklaşık 3,73 milyon kişi gönüllü olarak faaliyet gösteriyor – yani 15 yaş üstü her iki kişiden biri. Resmî dernek ve organizasyonlardaki gönüllülük biraz azalırken, gayriresmî yardım faaliyetleri artıyor.

Avusturya’da 3,73 milyon kişi derneklerde, kiliselerde, organizasyonlarda veya inisiyatiflerde gönüllü olarak çalışıyor ya da başkalarına gayriresmî yollarla yardım ediyor. Bu oran 15 yaş üstü nüfusun %48,2’sine denk geliyor. Önceki 2022 araştırmasında bu oran %49,4’tü [yaklaşık 3,7 milyon kişi]. Yardım etmenin ve yaptıkları işten zevk almanın en önemli motivasyonlar olduğu belirtiliyor.

Gönüllülük Toplumun “Tutkalı”
Sosyal İşler Bakanı Korinna Schumann [SPÖ], 5 Aralık Gönüllüler Günü vesilesiyle Viyana’daki basın toplantısında, “Gönüllü çalışmak, toplumun tutkalıdır ve bu hayati önem taşır” dedi. Gönüllülük, iyi yapılandırılmış sosyal devletin yanında vazgeçilmez bir destek sağlıyor. Bakan, gönüllülüğün sadece topluma değil, aynı zamanda gönüllülere de fayda sağladığını; kişisel memnuniyeti artırdığını ve yalnızlığa karşı etkili bir yöntem olduğunu vurguladı.

Entegrasyon ve Aile Bakanı Claudia Plakolm [ÖVP], “Gönüllülük Avusturya’daki ‘biz’i temsil eder; ihtiyaç olduğunda birbirine yardım etme anlayışıdır” dedi. Avusturya Yaşlılar Birliği Başkanı Ingrid Korosec ise yaşlıların toplum için büyük bir katkı sağladığını belirterek, “Yaşlılar toplum için çok büyük bir emeği karşılıksız olarak sunuyor” dedi.

Haftada Ortalama Altı Saat – Milyonlarca Saat Gönüllü Çalışma
Gönüllüler ortalama haftada yaklaşık altı saatlerini gönüllü faaliyetlerine ayırıyor. Özellikle 60 yaş üstü kişiler, haftada ortalama 7,29 saat aktif. Avusturya’da gönüllüler toplamda haftada yaklaşık 22 milyon saat çalışıyor; bu, İstatistik Avusturya Genel Müdürü Manuela Lenk’e göre etkileyici bir rakam.

Gayriresmî alanda [dernek veya organizasyon olmadan özel olarak yapılan komşuluk yardımı gibi işler] gönüllülük oranı 2022’de %36,7 iken 2023’te %38,7’ye yükseldi. Resmî gönüllülük (dernek veya organizasyon kapsamında yapılan ücretsiz işler) ise %25,8’den %24,1’e düştü. Azalmanın başlıca nedeni, insanların “iş veya aile nedeniyle meşgul olması” veya “hiç sorulmamış ya da düşünmemiş olmaları” olarak gösterildi.

Erkekler Gönüllü Olmada Biraz Daha Aktif
Gönüllülerin %20’si yalnızca dernek veya organizasyon çatısı altında aktif, %50’si başkalarına gayriresmî yardım ediyor ve %30’u hem resmî hem gayriresmî faaliyetlerde bulunuyor. Erkekler %50,7 ile gönüllü çalışmada kadınlardan (%45,8) biraz daha önde. Ancak kadınlar haftada daha fazla gönüllü iş yapıyor; median olarak kadınlar 2,77 saat, erkekler 2,5 saat harcıyor.

Gayriresmî alanda kadınlar %50,3 ile erkeklerden (%49,7) biraz daha aktif. Resmî gönüllülükte en çok faaliyet gösterilen alanlar: spor ve hareket (yaklaşık 517.000 kişi), afet ve kurtarma hizmetleri (yaklaşık 434.000), sanat, kültür ve eğlence (yaklaşık 400.000) ile sosyal hizmet ve sağlık (yaklaşık 269.000).

Görev dağılımında cinsiyet farkları belirgin: Erkekler daha çok yönetim ve liderlik görevleri alırken (%68,6), kadınlar daha çok bilgilendirme ve halkla ilişkiler (%56,8), grup rehberliği ve eğitim (%54,4) ile proje organizasyonu ve yürütmede aktif.

Samariterbund Öğrenme Merkezi Örneği
Basın toplantısı, düşük gelirli ailelerden gelen çocuklara ücretsiz ödev ve öğrenme desteği sunan Samariterbund LernLEO merkezinde yapıldı. Schumann ve Samariterbund Avusturya Başkanı Franz Schnabl, burayı “örnek bir proje” olarak nitelendirdi. Schnabl, projenin tüm Avusturya’ya yayılmasını ve yoksulluğun hastalıkla bağlantısına dikkat çekti. Samariterbund’ta yaklaşık 5.000 kişi düzenli olarak çok sayıda saat gönüllü çalışıyor. Schnabl, gönüllülüğün tesadüfi olmadığını ve topluma sunulması gereken hizmetlerin “ucuz bir alternatifi” olarak görülmemesi gerektiğini vurguladı.

Kırsal Alanlar Daha Aktif
Dernek ve organizasyonlarda gönüllülük kırsal alanlarda daha yaygın. Gönüllülerin üçte ikisi 10.000’den az nüfuslu belediyelerde yaşıyor. Gayriresmî alanda şehir-kır farkı daha az belirgin. Küçük belediyelerde gönüllülük oranı yüksek; 2.500’den az nüfuslu yerlerde %54, 100.000’den fazla nüfuslu şehirlerde %43,6. Eyaletler arasında en yüksek gönüllülük oranı: Yukarı Avusturya %52,3, Aşağı Avusturya %51,6, Vorarlberg %51,2. En düşük oranlar: Kärnten %43,3, Salzburg %42,9, Viyana %42,4.

Yaş ve Eğitim Faktörü
Gönüllülük tüm yaş gruplarında yüksek: 30 yaş altı %50,4, 30–39 yaş %50,8, 40–49 yaş %52,6. En yüksek oran 50–59 yaş grubunda %53,1. Daha sonra 60–69 yaş %47,8, 70–79 yaş %40 ve 80+ yaş %24,2. Eğitim seviyesine göre: lise mezunları %56,3, üniversite mezunları %63,7 gönüllü; meslek lisesi mezunları %46,3.

Gönüllülüğe Başlangıç: FSJ
Schumann’a göre gönüllülüğe giriş yolu olarak Freiwilliges Soziales Jahr (FSJ) örnek veriliyor. 2023 yasası sonrası FSJ’ye ilgi ciddi şekilde arttı. Şu anda yaklaşık 1.000 genç, kar amacı gütmeyen dernekler aracılığıyla görev yapıyor; iki yıl öncesine göre neredeyse iki kat fazla.| ©DerVirgül