Gurbetçiler Türkiye’de Ne Kadar Harcıyor? | Kişi Başı 15 Bin Euro Harcama Mümkün mü?

Der Virgül | Adem Hüyük

Yaz aylarının gelmesiyle birlikte Avrupa’da yaşayan Türkiye kökenli vatandaşların memleket ziyaretleri yeniden başladı. Bu hareketlilikle birlikte Türkiye’ye giren döviz miktarı da artıyor. Esnafın yüzü gülerken, kamuoyunda gurbetçilerin ekonomik etkisine dair tartışmalar yeniden gündemde.

Bu tartışmalarda en çok dikkat çeken açıklama, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu [TESK] Genel Başkanı Bendevi Palandöken’den geldi:

“Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın kişi başı ortalama 15 bin Euro harcadığını, Türkiye’ye yıllık 700 ila 800 milyar TL [17.012.000.000 Euro “On yedi milyar on iki milyon”] katkı sağladığını tahmin ediyoruz.”

Peki bu rakamlar ne kadar doğru?

Veriler Ne Diyor?

Kişi Başı 15 Bin Euro Harcama Mümkün mü?

TÜİK’e göre yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının Türkiye’ye gelişlerinde kişi başı harcama ortalama 1.200–1.800 USD civarında. Bu, bugünkü kurla yaklaşık 1.100–1.650 Euro demek.

Palandöken’in 15 bin Euro tahmini ise bu ortalamanın yaklaşık 10 katı.

Bu tür harcamalar:

• Ev, arsa veya araç alımı yapanlar,
• Düğün veya büyük organizasyonlar düzenleyenler,
• Sağlık hizmeti için gelen üst gelir grubundaki kişiler için mümkün

Ancak bu kesim genelin küçük bir kısmını oluşturuyor. Çoğu gurbetçi, ailesinin yanında kalıyor, tatil süresi sınırlı oluyor ve harcamaları da daha makul düzeylerde kalıyor.

700–800 Milyar TL Katkı Gerçekçi mi?

TESK Başkanı Palandöken, gurbetçilerin Türkiye’ye yıllık 700–800 milyar TL arasında katkı sağladığını belirtiyor.

Ancak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası [TCMB] ve TÜİK verilerine göre:

• Yıllık döviz transferleri: 8–10 milyar Dolar
• Turizm harcamaları: 7–10 milyar Dolar
• Toplam ekonomik etki: Yaklaşık 15–18 milyar Dolar
• → Bugünkü kurla yaklaşık 450–550 milyar TL

Bu rakam, Palandöken’in verdiği aralığın %30–40 altında kalıyor.

800 Milyar TL’ye Ulaşmak Ancak Nasıl Mümkün?

Bu büyüklükteki bir katkıdan söz edebilmek için yalnızca döviz girişleri değil, dolaylı etkilerin de dahil edilmesi gerekir:

• Düğün, sünnet, nişan organizasyonları
• Gayrimenkul yatırımları
• Araç alımları ve piyasa hareketliliği
• Ailelere yapılan maddi yardımlar

Ancak bu kalemlerin tamamı dövize dönüşmeyebilir. Bir kısmı yerli piyasada TL cinsinden harcanır ve döviz katkısı sınırlı olur.

Peki Bu Rakamlar Neden Telaffuz Ediliyor?

Büyük ve iddialı rakamlar çoğu zaman birden fazla amaca hizmet eder:

• Ekonomik moral ve motivasyon yaratmak
• Gurbetçilere değerli olduklarını hissettirmek
• Piyasalarda beklenti oluşturmak
• Yerel esnaf için umut tazelemek

Ancak veri desteği olmadan bu rakamların kamuoyunda yaratacağı beklentiler, ilerleyen süreçte hayal kırıklığına da yol açabilir.

Gerçek Ne?

• Gurbetçilerin kişi başı harcaması: 1000–1.650 Euro
• Türkiye’ye yıllık katkıları: 450–550 milyar TL
• 15 bin Euro ve 800 milyar TL gibi rakamlar: Temsili ve iyimser tahminler

Yurt dışında yaşayan milyonlarca Türkiye kökenli insan, yaz aylarında Türkiye ekonomisine gerçek anlamda can suyu oluyor. Ancak bu katkının doğru analiz edilebilmesi için, duygu değil veriyle konuşmak şart.| ©DerVirgül

 Hazırlayan: Der Virgül
Kaynaklar: TCMB, TÜİK, TESK açıklamaları, medya arşivi