Elektronik bir para birimi yolda | Euro Dijital mi Olacak?

[Digitale Euro] Türkçesiyle dijital Euro, Avrupa Merkez Bankası’nın [AMB] geliştirmeyi planladığı elektronik bir para birimi anlamına geliryor. Yani, şu anda cebimizde taşıdığımız Euro banknotlarının ve madeni paraların dijital bir versiyonu olacaktır. Ancak bu, kripto paralar [örneğin Bitcoin] gibi özel şirketler tarafından çıkarılan bir para değil — devlet güvencesi altında, resmi bir Avrupa para birimi olacak.

Avrupa Merkez Bankası [AMB], ödemelerde devrim yaratmak istiyor – ancak dijital Euro’nun gerçekten hayata geçip geçmeyeceği sadece teknolojiye bağlı değil.
Avrupa Merkez Bankası hız kazanıyor: En geç 2029 yılında dijital Euro gerçeğe dönüşebilir – tabii siyasi uzlaşma sağlanır ve o zamana kadar gerekli yasal çerçeve oluşturulursa. 2027’den itibaren ise Avrupa genelinde bir pilot proje başlayabilir. Bu karar, AMB Konseyi’nin Floransa’daki son toplantısında alındı.

2027’den itibaren pilot aşama mümkün
AMB açıkça belirtiyor: “Eğer yasa 2026 yılı içinde yürürlüğe girerse, 2027’de bir pilot proje başlatılabilir ve Euro sistemi 2029 yılında dijital Euro’nun olası ilk ihraç sürecine hazır olmalıdır.”
O zamana kadar merkez bankası, ödeme hizmeti sağlayıcıları, perakende sektörü ve tüketici koruma kuruluşlarıyla yakın işbirliği içinde dijital Euro’yu pratik hale getirmek için çalışıyor. AMB’ye göre ilk deneme işlemleri 2027 ortasından itibaren mümkün olabilir – tabii yasal koşullar sağlanırsa.

Uzun vadeli hazırlıklar
Fikir yeni değil. Euro sisteminin topluluk para biriminin dijital bir versiyonunu geliştirmesi birkaç yıldır gündemde. 1 Kasım 2023’te başlayan iki yıllık hazırlık aşaması bu süreçte önemli bir dönüm noktası oldu. Bu aşamada teknik uygulanabilirlik, veri koruma ve kullanıcı dostu tasarım ön planda.

Uygulamada vatandaşlar dijital Euro’yu gelecekte “dijital cüzdan” olarak adlandırılan bir sistem üzerinden kullanabilecek – bu sayede akıllı telefonla 7 gün 24 saat, saniyeler içinde ödeme yapılabilecek.

Avrupa çapında iddialı bir milyarlık proje
Projenin boyutu dikkat çekici: AMB, dijital Euro’nun hayata geçirilmesi için 2029’a kadar yaklaşık 1,3 milyar Euro bütçe öngörüyor. İşletme maliyetlerinin ise yıllık yaklaşık 320 milyon Euro olması bekleniyor. Bu yüksek meblağlara rağmen merkez bankası, dijital para birimini stratejik bir gereklilik olarak görüyor – jeopolitik açıdan da. Zira günümüzde dijital ödeme piyasasına PayPal, Visa ve Mastercard gibi Amerikan şirketleri hâkim durumda.

Dijital Euro bu alanda bir denge unsuru oluşturmayı hedefliyor – Avrupa kurumları tarafından desteklenen ve vatandaşların güvenini kazanması beklenen bir seçenek olarak.

Nakit para varlığını sürdürecek
Dijital Euro’nun nakit parayı ortadan kaldıracağı yönündeki şüpheleri AMB düzenli olarak reddediyor. AB Komisyonu da Haziran 2023’teki yasa teklifinde aynı noktayı vurguluyor: Dijital Euro yasal bir ödeme aracı olacak ancak nakit para merkezî bir rol oynamaya devam edecek. Aksine Brüksel, nakit paranın AB genelinde erişilebilir ve kabul edilmesi zorunlu olacak şekilde yasal güvence altına alınmasını planlıyor.

Alternatif çözüm olarak Wero?
Herkes dijital Euro fikrinden emin değil. Eleştirmenler, Temmuz 2024’ten beri Almanya, Fransa ve Belçika’da kullanılabilen Wero gibi mevcut girişimlere dikkat çekiyor. Wero’nun arkasında, Avrupa bankaları ve ödeme hizmeti sağlayıcılarının oluşturduğu European Payments Initiative [EPI] bulunuyor.
Bazı uzmanlar, yeni bir sistem kurmak yerine Wero’nun geliştirilmesinin daha verimli olup olmayacağını sorguluyor.

Kesin olan şu: AMB kararlı. Net aşamalar ve somut bir takvimle projeyi ilerletiyor – Avrupa’nın ödeme sistemini dijital geleceğe hazırlamak umuduyla.| ©DerVirgül