Karadağ’da ne oldu?

Karadağ’da hafta sonu bir Karadağ vatandaşının bıçaklanmasının ardından patlak veren şiddet olayları sonucunda onlarca Türk vatandaşı gözaltına alındı.

25 Ekim Cumartesi gecesi bir Karadağ vatandaşının, bir grup Türkle atışma sonrası bıçaklandığını, yaralanan Karadağ vatandaşının hayati tehlikesinin olmadığını bildirildi.

Pazar günü buna karşılık onlarca kişinin Türk plakalı araçlara saldırdığı, Türk vatandaşlarının bir kumarhaneye sığınmak zorunda kaldığı belirtildi.

Polis bıçaklama olayıyla ilgili biri Türk, biri Azerbaycanlı iki kişinin gözaltına alındığını açıkladı.

Sırp polisi, geçerli ikamet belgelerine sahip olmadıkları gerekçesiyle de Türk ve Azerbaycan vatandaşı 45 kişiyi gözaltına aldı.

Emniyetin açıklamasında, gözaltına alınanların yedisinin para cezasına çarptırıldığı, sekizinin de sınır dışı edileceği bildirildi.

13 bin Türk

İçişleri Bakanı Danilo Saranovic ülkede geçici ya da kalıcı oturum izni olan 100 bin yabancının 13 bininin Türk olduğunu açıkladı.

Yetkililer, gittikçe artan sayıda Türkiye vatandaşının, Balkanların Adriyatik Denizi kıyısında 620 bin kişinin yaşadığı bir ülke olan Karadağ’da iş kurduğunu ya da iş aradığını söyledi.

Ülkede Türklere uygulanan vize serbestisi de geçici olarak askıya alındı

Öfkeli Karadağlılar ülkede yaşayan Türklere karşı protesto eylemleri düzenlerken Türk vatandaşlarına yönelik vize serbestisinin askıya alınmasına ise siyasetten ve sivil toplum örgütlerinden tepkiler geldi.

Hükümetin vize kararına tepki gösterenlerden biri de Karadağ Cumhurbaşkanı Jakov Milatoviç oldu.

Deutsche Welle’ye (DW) konuşan Milatoviç, “Hükümet, Türkiye’den gelebilecek olası tepkileri hesaba katmadı” ifadelerini kullandı. Bu adımın Türkiye’de yaşayan, tıbbi tedavi gören veya İstanbul Havalimanı’nı kullanan Karadağ vatandaşlarını tehlikeye attığını söyleyen Milatoviç, ekonomik iş birliğinin de Türk hükümetinin karşı önlemlerinden etkilenebileceğini dile getirdi.

Karadağ Başbakanı Milojko Spajiç’in vize serbestisini askıya almasına koalisyon ortağı olan ve Müslüman-Boşnak azınlığı temsil eden parti de tepkili. Parti lideri ve Dışişleri Bakanı Ervin İbrahimoviç ile hükümette yer alan Arnavut azınlık partileri Spajic’in “aceleci bir karar” aldığını söyledi, ayrıca bunun ülkenin Türkiye ile ilişkilerini tehlikeye atabileceği uyarısında bulundu.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamadaysa gelişmelerin üzüntü verici olduğu kaydedildi.

Olayların başlamasının ardından Karadağ yetkilileriyle iletişime geçildiği ve Türk vatandaşlarının güvenliği için tedbirlerin alınmasının sağlandığı ifade edildi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da Karadağ Başbakanı Milojko Spajić dahil yetkililerle görüştü ve Türk vatandaşlarının güvenlik ve haklarının korunmasına dair beklentilerini iletti.

Mevcut düzenlemeler Türkiye vatandaşlarının Karadağ’a 180 günlük süre içerisinde 90 gün vizesiz seyahat gerçekleştirmesine izin veriyor.

Yabancı düşmanlığı ve nefret söylemi uyarıları

Karadağ’da faaliyet gösteren sivil toplum örgütü İnsan Hakları Eylemi de hükümetin vize kararını DW’ye değerlendirdi. Örgütün İcra Direktörü Tea Gorjanc-Preleviç, Türk vatandaşlarına vizesiz seyahatin kaldırılmasını “olası sonuçları önceden analiz edilmeden atılmış aceleci bir adım” olarak değerlendirdi.

Gorjanc-Preleviç, “Hükümet, vizesiz seyahatin yalnızca Türkiye vatandaşları için kaldırılmasını ve Azerbaycan vatandaşları için kaldırılmamasını nasıl açıklıyor?” diye sordu.

Cumartesi günkü olayın Türk halkına yönelik toplu bir cezalandırma ve ayrımcılığa yol açmaması gerektiğini belirten Gorjanc-Preleviç, nefret söylemi, şiddete teşvik ve başkalarının malına zarar vermenin suç teşkil ettiğini, sorumluların da yargılanması gerektiğini söyledi.

Karadağlı hak savunucuları Milena Popovic-Samardziç, Dina Bajramspahiç ve Jovana Maroviç de Türk vatandaşlarına ve diğer yabancılara yönelik nefretin yanı sıra başkent Podgorica sokaklarında şiddetin tırmanmasının Cumartesi günkü olaya karşı haklı bir tepki olamayacağını belirtti.

Türkiye-Karadağ ilişkileri hakkında neler biliniyor?

Türkiye, 12 Haziran 2006 tarihinde Karadağ’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri oldu.

Türkiye ve Karadağ arasında serbest ticaret, ekonomik işbirliği ve karşılıklı yatırım konularında ekonomik anlaşmalar bulunuyor.

2008 yılında Türkiye vatandaşlarına vize serbestisi getirildi.

2021 yılında iki ülkenin liderleri, ikili ticaret hacminin 250 milyon dolara ulaştırılmayı hedeflediklerini açıkladılar.

Türkiye ve Karadağ arasındaki ticari ilişkileri güçlendirmeyi amaçlayan kuruluş TurkCham Montenegro’nun Temmuz 2024 raporuna göre Karadağ’da 9.500 Türk şirketi bulunuyor.

Karadağ zaman zaman Türkiye ile bağlantılı organize suç örgütlerine ilişkin haberlerle de gündeme geliyor.

Karadağ’da kırmızı bültenle aranan ve “Kavac” isimli suç örgütünün uyuyan hücre sorumlusu olduğu belirlenen Milan Vujotic 2022 yılında İstanbul’da yakalanmıştı.

Organize suç örgütü Camgözler’in lideri Binali Camgöz ise 2024’te Karadağ’dan Türkiye’ye iade edilmişti.

Karadağ Türklerin turizm için de tercih ettiği ülkelerden. Şubat ayında yayınlanan resmi verilere göre Karadağ’ı her yıl yaklaşık 320 bin Türkiye vatandaşı ziyaret ediyor.| ©DerVirgül

Kaynak: BBC / DW