Göçmen İşsizleri Hedef Alan AMS Algoritması Tarihe Karıştı

“Algoritma; Belirli bir problemi çözmek veya belirli bir amaca ulaşmak için kullanılan adım adım talimatlar dizisidir. Bu talimatlar net, kesin ve sonlu olmalıdır, bu sayede bir başlangıç durumundan başlayıp belirlenmiş bir sonuca ulaşılır. Algoritmalar, bilgisayar bilimlerinden matematiğe, yemek tariflerinden günlük yaşama kadar birçok alanda kullanılır. Ve Algoritmanın duyguları yoktur…”

Viyana İdare Mahkemesi, tartışmalı İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun [AMS] “İş Piyasası Fırsatları Destek Sistemi” [AMAS] algoritması hakkında verdiği kararla kamuoyunda yeni bir tartışma başlattı. Mahkeme, algoritmanın kullanımının yasalara aykırı olmadığına hükmetti. Fakat gerçek şu: proje çoktan çökmüş durumda.

AMS, işsizleri yüksek, orta ve düşük iş piyasası şansına göre kategorize ederek desteklerin daha verimli dağıtılmasını hedefliyordu. En fazla destek, orta iş piyasası şansına sahip kişilere verilecekti. Ancak danışmanlar, işsizlere sağlanacak destekler konusunda nihai kararı vermeye devam edecekti; örneğin bir kişinin pahalı bir meslek eğitimi alıp almayacağı gibi.

Der Virgül daha en başında, bu yazılımın işsizleri kategorilere ayırarak “destek alabilecekler” ve “destek alamayacaklar” diye fiilen ayrıştıracağını yazmıştı. Özellikle düşük şans grubunda [göçmenler] yer alanlar için bu, “işsizlikten çıkış yolu” değil, “sistem dışına itilme” anlamına geliyordu.

Bugün mahkeme kararı ne söylerse söylesin, geriye şu gerçek kalıyor: Teknolojik araçların sosyal politika adına kullanılması, işsizleri ölçülebilir veriye indirgedi ve toplumun en kırılgan kesimlerini daha da görünmez hale getirdi.

AMS algoritması kâğıt üzerinde aklandı, fakat uygulama sahasında çoktan tarihin çöplüğüne karıştı.

AMS Başkanı Johannes Kopf, “AMAS’ı artık tekrar başlatmayacağız; bunun için çok zaman geçti ve bugün muhtemelen o dönemde kullanılan regresyon hesaplamaları yerine yapay zeka kullanılacaktır” ifadelerini kullandı. AMS’nin diğer Avrupa iş piyasası yönetimleriyle iletişim halinde olduğunu ve kendi araştırmalarına da devam ettiğini belirtti.

AMS Algoritması Nedir?

2018’de geliştirilen AMS algoritması, işsizleri üç gruba ayırmayı amaçlıyordu:

1. Yüksek şans grubu: İş bulma ihtimali yüksek olanlar.
2. Orta grup: Yönlendirme ve eğitimle iş bulabilecek olanlar.
3. Düşük şans grubu: İş bulma ihtimali düşük görülenler.

Amaç, kamu kaynaklarını daha “etkin” kullanmaktı. Pratikte ise bu sistem, özellikle kadınları, yaşlıları ve göçmen kökenlileri dezavantajlı konuma itiyordu. Çünkü algoritma, geçmiş iş deneyimlerine, yaşa, cinsiyete ve eğitim durumuna göre puanlama yapıyordu. Bu da, zaten dezavantajlı olan grupları otomatikman “düşük şanslı” kategorisine sokuyordu.

AMS için bu sistem, işsizlere yönelik destekleri veriye dayalı dağıtma girişimiydi. Ancak işlevi tam tersine, sosyal ayrımcılığı dijitalleştirmek oldu.| ©DerVirgül