Göç Paktında Kritik Ay | Avusturya Muaf, Almanya Katkı Zorunda

Avrupa Birliği [AB] üye devletleri, dayanışma havuzuna ne kadar katkıda bulunacakları konusunda anlaşmak zorunda. Avusturya şimdilik bundan muaf. Peki neden Avusturya, göç paktı çerçevesinde dayanışma önlemlerine şimdilik katılmak zorunda değil, ama Almanya öyle?

Hangi ülke, zaten AB topraklarında bulunan tanınmış mültecileri kabul ediyor? Ve hangi ülke, düzensiz göçten özellikle etkilenen üye devletleri desteklemek için kurulan havuza ne kadar katkı yapıyor?

Salı günü sunulan AB Komisyonu’nun Asıl ve Göç Raporu – ve buradan türetilen öneriler – önümüzdeki aylarda AB hükümetleri için bolca tartışma malzemesi sunuyor.

2026 yılı Haziran sonunda pakt nihayet yürürlüğe girecek ve o zamana kadar AB liderlerini çok iş bekliyor.

Temmuz 2024 ile Haziran 2025 arasında AB genelinde yasa dışı sınır geçişleri %35 azaldı; özellikle Batı Balkan rotasında (-%77,1) ve Orta Akdeniz rotasında (-%40,1) kayda değer ilerlemeler gözlendi. Şimdi en yoğun kullanılan rota, İngiltere’ye giden Kanal rotası oldu ve burada geçişler %15 artarak 72.000 kişiyi geçti. Bu dönemde 110.000 kişinin AB’ye girişine izin verilmedi; 271.000 kişi olumlu iltica kararı aldı – bir önceki yıla göre %20 azalma görüldü.

Nüfus ve gayri safi yurt içi hasılaya (GSYH) oranla en çok iltica sağlayan ülkeler Yunanistan, Kıbrıs ve Avusturya oldu; mutlak sayılarda ise Almanya, ardından Fransa, İspanya ve İtalya önde. Bu veriler ve yasa dışı göçle mücadeledeki ulusal stratejiler ile ilgili diğer kriterlere (ör. ülkedeki Ukrayna mültecilerinin sayısı) dayanarak Göç Komiseri Magnus Brunner, nicel ve nitel kriterleri içeren “net bir metodoloji” oluşturdu ve şu sonuca vardı: Yunanistan, Kıbrıs, İtalya ve İspanya, göç baskısı açısından o kadar yüksek seviyede ki, göç paktında kurulan dayanışma havuzundan yardım alma hakkına sahipler.

Katkı yapmak zorunda olanlar
Avusturya, Polonya, Bulgaristan, Çekya, Estonya ve Hırvatistan için Brüksel makamları “önemli bir göç durumu” rapor ediyor: Bu ülkeler, önümüzdeki yıl için dayanışma katkılarının tamamının veya bir kısmının düşürülmesi için üye devletler konseyi nezdinde başvuruda bulunabilir – ve büyük olasılıkla bunu yapacaklar. Almanya, Fransa, Belçika ve dokuz diğer ülke de sistemlerinin yüksek yük altında olduğunu bildiren listede yer alıyor. Buna rağmen bu ülkeler, öncelikle dört Güney Avrupa ülkesine dayanışma katkısı yapmak zorunda.

Magnus Brunner, AB Göç Komiseri:
“Avusturya son yıllarda büyük sorumluluk üstlendi.”

Bu katkı üç şekilde yapılabilir: Koruma ihtiyacı olan kişilerin kabulü, hedefe yönelik ödemeler veya sınır yönetimi için diğer destekleyici önlemler. Üye devletlerin nasıl katkıda bulunacağı, Konsey’in nihai kararına kadar gizli kalacak; AB Komisyonu’ndan “Die Presse” gazetesine gelen bilgilere göre sadece şunu söyleyebiliriz: Pakt çerçevesinde yıllık en az 30.000 kişinin yeniden yerleştirilmesi ve 600 milyon Euro finansal katkı sağlanması öngörülüyor. Bu hedefi tutturmak dev bir zorluk – zira hangi üye devletlerin yardım alacağı konusu, 27 AB başkenti arasında ciddi tartışmalara yol açtı ve Brunner bunu, bazı itirazlara makul ölçüde yanıt verebilmek için haftalarca erteledi.

Uygulama sekteye uğruyor
Paktın yürürlüğe girmesinden bu yana altı ayda kaydedilen ilerleme de sınırlı. Komisyon raporunda, bazı üye devletlerde parmak izi veri tabanı Eurodac’ın uygulanmasında “zorluklar” olduğu uyarısı yapılıyor; sadece sekiz AB ülkesinde uygulama plana uygun ilerliyor.

Bir diğer sorun alanı, AB dış sınırlarında uygulamaya konacak yeni, kısıtlayıcı rejim: Asil olasılığı düşük kişiler hızlı işlemlerden geçirilecek. Ancak birçok yerde kabul merkezlerinde gerekli kapasite, personel ve IT sistemleri eksik. Raporda şöyle deniyor: “Gerekli olan yerlerde geçici önlemler alınmalı.” Nihai işlem merkezlerinin açıklanması için son tarih 11 Nisan 2026; ancak Brunner, üye devletlerin bu bilgileri “planlamayı kolaylaştırmak için mümkün olduğunca hızlı sağlamaları” yönünde davet edildiğini belirtiyor.| ©DerVirgül