Paramız siyasi ideolojinin kurbanı

Avusturya’daki siyasi partiler, vatandaşların finansal okuryazarlığını teşvik ediyor gibi görünse de iş uygulamaya gelince mesele teoride kalıyor. Bu ise yalnızca yerli yatırımcılar için değil, tüm ülke için ciddi bir hata anlamına geliyor. Kısa süre önce Finansal Eğitim Konseyi bilançosunu açıkladı: Federal hükümetin finansal eğitim stratejisi şimdiye kadar hiç olmadığı kadar çok insana ulaştı. Yani Avusturya finansal eğitime yatırım yapıyor – övgüye değer bir hedef.

Okullarda, medyada ve kamu kampanyalarında tasarruf etmenin, borçtan kaçınmanın ve yaşlılık için birikim yapmanın yolları uzun uzun anlatılıyor. Avusturya’nın ulusal finansal eğitim stratejisi doğru ve önemli bir adım. Ancak bu hoş sloganın arkasında bariz bir çelişki yatıyor: Tam da uzun vadeli servet oluşumunu mümkün kılabilecek olan sermaye piyasası büyük ölçüde devre dışı bırakılıyor.

Die Presse’nin haberine göre, Üstelik federal hükümette, en azından geçmişte sermaye piyasasının teşvik edilmesini savunmuş iki ekonomi yanlısı parti yer almasına rağmen. Teorik olarak finansal eğitim ile sermaye piyasasının desteklenmesi arasında güçlü bir bağ kurulabilir. Ancak ÖVP ve Neos, bu konuda sermaye piyasasına karşı sürekli önyargı üreten SPÖ’nün ideolojik tutumuna boyun eğmiş görünüyor. Bu nedenle, elde tutma süreleri [behaltefrist] ve bireysel yatırımcıların uzun vadeli yatırımlarını teşvik edecek vergi avantajları gibi başlıklar gündemin dışında kalıyor.

Oysa bir dönem uzun vadeli yatırımları teşvik eden önemli bir araç olan elde tutma süresinin yeniden getirilmesi ciddi bir seçenek olabilirdi. 2011 yılına kadar geçerli olan düzenlemeye göre, menkul kıymetlerini en az bir yıl elinde tutanlar, değer artış kazançlarını vergisiz elde edebiliyordu. Bu kuralın kaldırılmasıyla birlikte, o tarihten bu yana elde tutma süresine bakılmaksızın tüm menkul kıymet gelirleri yüzde 27,5 oranında vergilendiriliyor. Peki, siyasetin bu konuya yaklaşmaktaki çekingenliğinin kaynağı ne?

Sonuç ise son derece vahim: Avusturyalı yatırımcılar, faiz getirmeyen tasarruf hesaplarına, konut tasarruf sözleşmelerine ve devlet tarafından sıkı şekilde düzenlenen emeklilik ürünlerine mahkûm ediliyor. Düşük faiz ve yüksek enflasyon ortamında bu araçlar servet oluşturmak için yeterli değil. Anketler, mutlak rakamlar açısından tarihin en yüksek tasarruf seviyelerine ulaşılmış olmasına rağmen, insanların kendi birikimlerinden duyduğu memnuniyetin dip seviyede olduğunu gösteriyor.

Sermaye piyasasına daha açık bir yaklaşım yalnızca bireysel yatırımcılara değil, şirketlere de fayda sağlayabilir. Şirketler, yenilik gücünü ve rekabetçiliği artıracak daha geniş bir sermaye tabanı oluşturma fırsatını kaçırıyor. Oysa sermaye piyasası, modern ekonomilerin temel taşıyıcı unsurlarından biri. Peki Avusturya’da siyaset neden bu kadar ideolojik olarak katı?

Güvenlik takıntısı, kontrol arzusu ve risk korkusu, menkul kıymetlere yönelik bu mesafeli durumu açıklıyor. Ancak birçok kişi, sermaye piyasasının diğer ülkelerde uzun zamandır emeklilik sisteminin merkezi bir unsuru olduğunu göz ardı ediyor. İsveç ve ABD örnekleri gösteriyor ki, vatandaşlarına uzun vadeli servet oluşturma imkânı sunan ülkeler hem ekonomilerini güçlendiriyor hem de devlet üzerindeki yükü azaltıyor.

Finansal eğitim en iyi, borsada pratik yaparak öğrenilir. Elbette ölçülü ve bilinçli bir şekilde, kumar anlayışıyla değil. Uzun vadeli bir yatırım perspektifi ve geniş bir risk dağılımı, akıllı yatırımın temelini oluşturur. Bunun teorik altyapısı bugün her zamankinden daha erişilebilir durumda. Ancak Avusturya ders kitabı modunda kalıyor: Eğitim var, pratik yok. Bu nedenle ülkedeki insanlar servet oluşturma konusunda önemli fırsatları kaçırıyor.

Avusturya, vatandaşlarının bu imkânlara daha kolay erişmesini sağlamalı; örneğin sermaye kazançları üzerindeki vergilendirmeyi mümkün olduğunca düşük tutarak. Bu ülkenin şu anda en çok ihtiyaç duyduğu şey, bir atılım ruhu ve yalnızca alan değil, aynı zamanda imkân tanıyan bir siyaset anlayışıdır.| ©DerVirgül