İsrail Bayrağı Viyana’ya neden bu kadar yakışıyor? | İsrail desteğinin görünmeyen kodları

Der Virgül Araştırma Dosyası | Adem Hüyük

• Tarih: 14.05.2021 Cuma

Avusturya, Başbakanlık ve Dışişleri Bakanlığı Binasına İsrail Bayrağı Çekti.

Avusturya Hükümeti, Avusturya’nın “tarafsızlık ilkesine” aykırı olarak İsrail ile dayanışma içerisinde olduğunu söyledi. Ancak birkaç gün sonra, yoğun tepkiler üzerine herhangi bir açıklama yapılmadan İsrail bayrağı indirildi.

• Tarih: 10.10.2023 Salı

“Viyana Belediyesi, belediye binasına [Wiener Rathaus] İsrail bayrağı astı”

Hamas’ın İsrail’de gerçekleştirdiği saldırıların ardından Viyana Belediye Başkanı Michael Ludwig [SPÖ], belediye binasına İsrail bayrağının çekilmesini emretti.

| Viyana Belediye Sarayı [Wiener Rathaus]

Koşulsuz İsrail desteğinin nedenleri?

Avusturya’nın İsrail’e yönelik destekleyici tutumunun arkasında tarihsel, politik ve kültürel birçok neden var. Bu destek, sadece dış politika tercihi değil, aynı zamanda ülkenin kimliği ve tarihsel hafızasıyla da doğrudan bağlantılı.

| Avusturya parlamentosu

Avusturya, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanya’sının bir parçası olmuş [Anschluss – 1938], Avusturyalı Naziler ve iş birlikçileri Yahudi Soykırımı’nda [Holokost] aktif rol oynamıştır. Savaş sonrası uzun süre kendini “ilk kurban” olarak lanse eden Avusturya, ancak 1980’lerden itibaren suç ortaklığını daha açık biçimde kabul etmeye başlamıştır. Bu tarihsel yük ve suçluluk duygusu, İsrail’e karşı özel bir hassasiyetle yaklaşılmasına neden olmaktadır.

Siyasi ittifaklar ve AB politikaları

Avusturya, Avrupa Birliği üyesi olarak genel anlamda Batı Bloku’nun dış politika çizgisine yakındır. İsrail, Batı’nın özellikle güvenlik ve istikrar gerekçesiyle stratejik ortak olarak gördüğü bir devlettir. ABD ile uyumlu politika izleyen birçok AB ülkesi gibi, Avusturya da İsrail’i bu çerçevede desteklemeye devam etmektedir.

Medya ve algı yönetimi

Avusturya medyasında Filistin’in yaşadığı insani trajedilere dair haberler çoğu zaman marjinalleştirilir veya İsrail güvenliği çerçevesinde sunulur. Bu, kamuoyunun büyük bir kısmında İsrail’e yönelik daha empatik bir yaklaşımın oluşmasına neden olurken, Filistin lehine pozisyon almak neredeyse tabu hâline gelmiştir.

Antisemitizmle mücadelede “otomatik refleks”

Avusturya’da antisemitizmle mücadele önemli ve meşru bir gündemdir. Ancak bu mücadele, çoğu zaman otomatik bir “İsrail’i eleştirmemek” refleksine dönüşür. Filistin yanlısı duruş ise zaman zaman “antisemitizm” ile özdeşleştirilmeye çalışılır; bu da siyasi tartışma zeminini daraltır.

Karl Lueger Heykeli: Viyana’nın vicdanıyla çelişkisi

“Viyana’ya 1897’de Yahudi karşıtı söylemlerle belediye başkanı seçilen Karl Lueger, bir futbol karşılaşması sırasında Viyana takımını alkışlayınca, etrafındakiler ona, alkışladığı takımın bir Yahudi takımı olduğunu hatırlattı. Karl Lueger, istifini bozmayarak şu tarihi yanıtı verdi: “Hiç önemi yok, kimin Yahudi olduğuna ben karar veririm!” Karl Lueger Viyanalı zengin Yahudilerden partisi için bağış alırken de kimin düşman, kimin dost ve hatta kimin Yahudi olup olmayacağına ben karar veririm diyordu.”

1897’den 1910’a kadar Viyana belediye başkanlığı yapan Karl Lueger, kimileri tarafından kente yaptığı belediye hizmetleriyle anılarak, toplu taşımanın belediyeleştirilmesi, Viyana’ya su, gaz ve elektrik temini, dul ve yetim aylıkları ile Viyana halkı için bakım ve sağlık hizmetleri getirdiğinden söz edilir.

| Karl Lueger’in Viyana’daki heykeli

Bütün bu ‘’üstün’’ hizmetlerinden dolayı da Josef Müllner tarafından, Untersberg mermerinden kaideli bronz heykeli yapıldı ve kentin meydanına dikildi.

Ayrıca Karl Lueger’in ismi, Viyana’nın meşhur Ring’inin bir bölümüne verilmişti. Viyana Üniversitesi civarına verilen, Lueger-Ring’in adı 2012 yılında Universitätsring olarak değiştirildi.

Hayatı boyunca entelektüellere ve üniversitelere karşı savaşan bir ismi, üniversitenin olduğu bölgeye verilmesi ve yıllarca bu isimle anılması, “solcu” Viyana Belediyesinin büyük çıkmazı olarak tarihte yerini korumakta.

Filistin’e destek gösterilerinde, Yahudi düşmanlığı arayanlar, yaklaşık yüz yıldır bir Yahudi düşmanının heykelini kentin göbeğinde barındırıyor.

Hitler’in rol modeli hâlâ ayakta

Karl Lueger’in ırkçı politikaları çok sonraları dünyanın kaderini değiştirecek diktatöre ilham kaynağı olacak ve yazdığı tek kitabında, Lueger için şu ifadelere yer verecekti:

“Lueger, siyasi antisemitizmin kurucularından biriydi. Yahudiler burada daha kötüsü hayal edilemeyecek bir terörizm uyguluyorlar. Her şeyden önce Avusturya’da, Hıristiyan halkın Yahudiliğin egemenliğinden kurtarılmasıyla ilgileniyoruz. Kesinlikle, beyler, [antisemitizm] bir gün yok olacak, ama sadece son Yahudi yok olduğunda.’’ [Mein Kampf – Kavgam sayfa. 54]

Kaçınılmaz olarak bu diktatör Adolf Hitler’di…

Sonuç olarak, Avusturya’nın İsrail’e verdiği destek sadece güncel diplomatik çıkarlarla değil, ülkenin tarihsel travmaları, ulusal kimlik arayışı ve Avrupa’daki politik iklimle doğrudan bağlantılıdır. Bu durum, Filistin halkının yaşadığı insani dramın Avusturya kamuoyunda yeterince görünür olmasını da engelleyen bir ortam yaratmaktadır.| ©DerVirgül

Kaynak Notları:

• Mein Kampf [s. 54], Adolf Hitler
• Wiener Rathaus arşivi, 10.10.2023
• Lueger heykeli ve Universitätsring tartışmaları, Der Standard & ORF kaynaklı yerel analizler
• Der Virgül arşivinden tarihsel içerikler [2021-2023]