Öğretmen Açığı Büyüyor | Viyana, Branş Dışı Adayları Bilerek mi Engelliyor?

Avusturya genelinde öğretmen açığı büyürken, Viyana Eğitim Müdürlüğü’nün nitelikli branş dışı öğretmen adaylarını [Quereinsteiger] sistematik olarak dışladığı iddia ediliyor. Exxpress gazetesinde yer alan habere göre, resmi seçim sürecinden başarıyla geçen ve “yüksek nitelikli” kabul edilen birçok aday, yalnızca bir memurun çevrimiçi sistemde onay vermemesi nedeniyle okullara ulaşamıyor.

Zorlu Seçim Süreci, Basit Bir Tıklamada Tıkanıyor

Adaylar, KlasseJob.at platformu üzerinden belgelerini ve başvuru videolarını yüklüyor. Ardından kişilik ve bilişsel yetenek testlerinden geçiyor, son aşamada ise yapılandırılmış bir mülakata katılıyorlar. Bu süreci geçen yalnızca %45’lik bir kesime “uygunluk sertifikası” veriliyor. Sertifikayı alanlar, normal şartlarda okullarda görevlendirilip pedagojik formasyon sürecine başlıyor.

Ancak Viyana’daki çok sayıda aday, okullarda açık kontenjanlara rağmen hiçbir geri dönüş alamadıklarını belirtiyor. Bir başvuran şu ifadeleri kullanıyor:

“Birden fazla okul müdürüyle görüştüm, deneme dersleri bile verdim. Müdürler beni almak istedi ama sonrasında ‘seni sistemde göremedik’ dediler.”

Uzmanlar Tepkili: “Bu, okul özerkliğine müdahaledir”

Eğitim Bakanlığı’na bağlı sertifikasyon komisyonunun başkanı Prof. Dr. Andreas Schnider, duruma tepki gösterdi:

“Bizim seçim sürecimiz öğretmenlik fakültelerinden bile katı. Sertifika alan biri uygundur. Ama müdürler bu kişileri sistemde göremiyorsa, burada bir sorun var.”
Schnider, bu durumun farkına ancak son örneklerle vardığını da ekliyor:
“Adaylar sisteme ancak bir memur onay verirse düşüyor. Bu, yalnızca teknik bir işlem olmalı ama görünüşe göre darboğaz yaratıyor.”

Ayrıca Schnider, bunun 2017 Eğitim Reformu ile okullara tanınan personel seçme özerkliğini ihlal ettiğini savunuyor. Çünkü aday görünmezse, okul müdürü seçme hakkını kullanamıyor.

Sayıştay: Proje iyi ama uygulama yetersiz

Avusturya Sayıştay’ı, 2025 baharında “Klasse Job” projesini inceledi. Raporunda projenin öğretmen açığını kapatma hedefini övdü, ancak sertifikaların yasal bağlayıcılığının belirsizliği, yüksek terk oranı ve 600 bin Euro’yu aşan maliyetleri eleştirdi.
Öneriler arasında şu vurgu yer aldı:

“Sertifika alan adayların öğretmen olarak uzun vadeli istihdamı sağlanmalı, proje verimli ve kaliteli yürütülmelidir.”

5.000 Başvuru, 2.426 Sertifika, Sadece 696 Atama

2023/24 öğretim yılında 5.012 kişi başvurdu. Bunlardan 2.426 kişi sertifika aldı. Ancak sadece 696’sı görev alabildi. Geri kalan binlerce nitelikli aday ise sistem engeline takıldı.

Exxpress’in ulaştığı başka bir aday, Viyana’da yanıt bile alamazken, Niederösterreich’ta hemen işe alındığını belirtiyor. Diğer eyaletlerde okullar “sertifikalı adayları kapmak için yarışırken”, Viyana’nın sistemi pasif direniş olarak yorumlanıyor.

Eğitim Müdürlüğü Sessiz, Okullar Alternatif Yollara Yöneliyor

Habere göre, Viyana Eğitim Müdürlüğü’ne yöneltilen sorulara herhangi bir yanıt verilmedi. Buna karşın müdürlükler, sertifikasız, pedagojik eğitimi dahi tamamlanmamış kişileri “özel sözleşme” ile işe almaya başladı. Bu grup, tüm yeni atamaların %30’unu oluşturuyor.
Sertifikalı Quereinsteiger’lerin oranı sadece %20’de kalırken, klasik öğretmenlik eğitimi alanlar %50’lik kesimi temsil ediyor.

Prof. Schnider ise konuyu şöyle özetliyor: “Ben de bir öğretmenim. Yüksek nitelikli branş dışı öğretmenler, eğitim sistemimiz için büyük bir kazançtır.”| ©DerVirgül