İstihbaratın Başı Omar Haijawi-Pirchner Görevini Neden Erken Bırakıyor?

| Adem Hüyük

Avusturya’nın iç güvenlik ve istihbarat kurumu olan Devlet Güvenlik ve İstihbarat Dairesi’nin [DSN] başkanı Omar Haijawi-Pirchner, görev süresi 2026 sonunda bitecekken, 2025 sonunda makamını bırakıyor. Yani görevini 11 ay erken bırakma kararı aldı.

Haijawi-Pirchner’in ayrılış nedeni olarak resmi açıklamada yalnızca “özel nedenler” belirtildi. Ancak kendisi yine de İçişleri Bakanlığı bünyesinde kalmaya devam edecek. Bundan sonra, Devlet Güvenlik ve İstihbarat Yasası’nın [DSN-Gesetz] ve kurumun genel yapısının değerlendirilmesi projesini yönetecek.

Ayrılışıyla ilgili yaptığı açıklamada, kararın kolay olmadığını, görevinin kendisi için “sorumluluk ve onur” anlamına geldiğini, neredeyse dört yılda birçok adım atıldığını ve bugün güvenilir, bağlantılı ve etkili bir anayasa koruma teşkilatı oluşturduklarını söyledi.

İçişleri Bakanı Gerhard Karner [ÖVP] ve Devlet Sekreteri Jörg Leichtfried [SPÖ] de, Haijawi-Pirchner’in DSN’yi uluslararası alanda tanınan, güçlü bir kurum haline getirmesini övgüyle andılar.

Haijawi-Pirchner döneminde DSN’nin bilançosu:

• 900 civarında ev araması, bunun 670’i aşırı sağcı çevrelere yönelik,
• 275 tutuklama, bunların 162’si aşırı sağcı, 67’si İslamcı.

Görevden ayrılmasının ardından kurumun başına geçici olarak yardımcısı Sylvia Mayer geçecek. Kalıcı atama için ise normal seçim prosedürü [aday mülakatları vb.] uygulanacak.

Haijawi-Pirchner 2021’de bu göreve getirilmişti. Daha önce Aşağı Avusturya Eyalet Kriminal Dairesi’nin başkanıydı.

BVT’den DSN’ye | Bitmeyen Güvenlik Krizi

2 Kasım 2020’de Viyana’da gerçekleşen terör saldırısı, yalnızca masum insanların hayatına mal olmamış, Avusturya’nın güvenlik kurumlarına duyulan güveni de sarsmıştı. Saldırı öncesinde fail hakkında bilgi sahibi oldukları halde harekete geçmeyen Anayasayı Koruma Dairesi [BVT] ağır eleştirilere hedef oldu. Bu eleştiriler sonucunda yapısal bir dönüşüm kararı alındı ve yerine Devlet Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatı Dairesi [DSN] kuruldu.

Yeni kurum, eski sorunlar

DSN’nin kuruluşu, “siyasetten bağımsız, şeffaf ve etkili bir güvenlik kurumu” iddiasıyla duyuruldu. Ancak dört yıl içinde yaşananlar, bu beklentilerin karşılanamadığını gösteriyor. Başkan Omar Haijawi-Pirchner görev süresi bitmeden 11 ay önce ayrılma kararı aldı. Resmi gerekçe “özel nedenler” olsa da aynı bakanlıkta kalmaya devam etmesi bu açıklamayı ikna edici olmaktan uzaklaştırıyor.

Dahası, Haijawi-Pirchner’in iki yardımcısı da daha önce görevlerini yarıda bırakmıştı. Bu zincir, DSN içinde ciddi bir yönetim istikrarsızlığına işaret ediyor.

Reform mu, makyaj mı?

BVT’nin yerini DSN alırken “yeni bir başlangıç” vaat edilmişti. Fakat bugün gelinen noktada, yapısal reformların kurumun sorunlarını çözmediği açıkça görülüyor. Haijawi-Pirchner’in yasa değerlendirme projesine kaydırılması da bir tür “arka plana çekilme” olarak okunabilir.

Güvenlikte süreklilik değil, kriz

BVT’nin çöküşünden sonra kurulan DSN, güveni tazelemek yerine aynı tartışmaların içine sürüklendi. Başkanının görev süresini tamamlayamadan ayrılması, “özel nedenler”le örtülmeye çalışılsa da aslında siyasetin ve kurumsal zafiyetlerin sonucudur.

Avusturya’nın güvenlik kurumlarında bitmeyen kriz, yalnızca isim değişiklikleriyle değil, gerçek bağımsızlık ve toplumsal denetimle aşılabilir.| ©DerVirgül