Gazze’yi Blockchain ile dijitalleştirip Riviera yapacaklar

Merhaba sevgili okurlar,

16 yıldır Blockchain ve Kripto para teknolojisi ile ilgileniyorum. Kripto paranın ve Blockchain’in mucidi olarak var sayılan ‘Satoshi Nakamoto’nun yaşamını dünyada ilk defa anlatan ‘GENESIS’ adlı romanında yazarıyım. Blockchain ve Kripto paralar ile ilgisi binin üzerinde yazı ve haber yazdım. Blockchain ve Kripto paralar ile ilgili TRT KURDI’de konuk yorumcu olarak Kürtçe yorumlar yaptım. Panel ve seminerlere konuşmacı olarak katıldım. Özellikle Blockchain teknolojisinin gelecekte yaşamımıza neler katacağını anlattım genç girişimcilere.

Halende Blockchain’in neler yapabileceğini anlatmaya devam ediyorum. Her türlü eleştirilere rağmen dostlarıma ve özellikle genç girişimcilere anlayabilecekleri şekilde anlatıp yaşamlarına dokunmak istedim. Anlayan oldu anlamayıp eleştirenlerde oldu. Eleştirenlerin daha sonra gelip fırsatı kaçırdık demelerine de şahit oldum. Tencerenin dibine yetişmiş gibi karşımda durmaları bana zaman zaman keyifte vermiyor değil. Yine de onlara kaldığımız yerden anlatmaya devam ediyorum. Kripto bir cüzdana nasıl sahip olabilirim arzu ve doyumsuz iştahlarının olduğunu hissedince yerli bir borsa cüzdanını tavsiye edip başımdan savıyorum. Blockchain nedir ve neler yapılır diye henüz kalp gözleri açılmamış imansızlara daha başka ne yapabilirim ki? İnternet keşfedilmiş bunlar mIRC sohbet odalarında ava çıkmışlar gibime geliyor. Bir domain alıp altını doldurmak varken insanlarımızın para hırsı ile olan imtihanını neden dert edineyim ki?

Ama batı dünyası öyle değil. Blockchain ile yaşıyorlar ve geleceği onunla tasarlıyorlar. Uzaktan kumanda ile Californiya’da ki evinin bahçesinden Afganistan’ın her hangi bir bölgesine bomba atan batılılardan bahsediyorum. Bu defa daha ilginç bir şey yapmayı deniyorlar. Doğrusu hiç ama hiç aklıma bile gelmemişti.

Blockchain teknolojisinde işin parasal boyutu hiç ilgimi çekmedi. Sosyolojik etkilerini, trampa ekonomisinden günümüz ekonomisine gelinen sürecin Blockchain ile nasıl değişeceğini anlatmaya devam ediyorum. Ama birazdan anlatacaklarım yukarıda ki parağrafta dediğim gibi aklıma hiç ama hiç gelmemişti. Kimisine göre korkunç bir Blockchain projesi ama Manhatta plazalarında yaşayan ‘Hard Kapitalist’lere göre gayet normal ve olması gereken dijital bir inşaat projesi. Adam Smith bile bu kadarını tahmin etmemişti. İş o aşamaya geldi bile.

Son günlerde duyduklarımız, sadece Gazze’nin yıkımıyla ilgili değil, aynı zamanda geleceğinin nasıl inşa edileceğiyle de ilgili. Ancak bu ‘inşa planı’ kulağa bir felaketin üzerine inşa edilen bir iş anlaşması gibi geliyor ve bu benim için büyük bir endişe kaynağı. Blockchain teknolojisi savaş stratejileri ve savaş sonrası imar planları içinde kullanıla biliniyormuş?

38 sayfalık bir belge hazırlanmış. Trump yönetiminin Gazze için savaştan sonra ne yapmayı planladığını gösteriyor. Plana göre, Gazze’nin arazileri ‘dijital tokenlere’ dönüştürülecek, milyonlarca Gazzelinin evlerini bırakıp gitmesi istenecek ve karşılığında onlara bu dijital tokenlerden verilecek. Bu planın finansal modelini incelediğimde, aklımdaki tek soru şu: Bu, yardım değil, bir tür dijital ‘topluca mülklerin el değiştirilmesi’ mi?

Gazze, yıllardır süren abluka ve son çatışmalarla paramparça olmuş, bir halkın vatanı olmaktan çok, uluslararası siyasetin satranç tahtasına dönüşmüş bir yer. Bir atış poligonu.

Hayatta kalma mücadelesi veren iki milyondan fazla insan, her gün bir sonraki bombanın ne zaman düşeceğini düşünürken, Washington’da ve başka yerlerde, masanın etrafında oturmuş bazı kişiler onların geleceği için ‘yenilikçi’ bir plan hazırlıyorlar. Bu plana göre, Gazze, Blockchain teknolojisi ve yapay zekâ destekli akıllı şehirlerle yeniden inşa edilecek. Bu parlak ve cazip sözler, ilk bakışta umut vadediyor gibi görünse de, detaylara inildiğinde asıl niyetin bambaşka olduğu ortaya çıkıyor. Bu plan, bir kurtarma operasyonu değil, acımasız bir pazar mantığıyla yürütülen bir toprak/arazi üretme ve toprak spekülasyonu gibi duruyor.

Peki, bu ‘Blockchain’ nedir?

Öncelikle, herkesin aklındaki o karmaşık soruyu cevaplayalım: ‘Blockchain nedir?’ Bunu anlamak için, bankacılık ya da teknoloji hakkında hiçbir şey bilmenize gerek yok. Blockchain’i, herkesin görebildiği, ortak bir defter ya da not defteri gibi düşünün. Bu not defterine bir kez bir şey yazdığınızda, o yazı silinemez ya da değiştirilemez. Her yeni kayıt, bir öncekinin üzerine eklenir ve bu defterin bir kopyası, ağdaki tüm bilgisayarlarda bulunur. Bu yüzden, sahtecilik yapmak neredeyse imkânsızdır.

Normalde bu teknoloji, para transferleri, sözleşmeler ya da değerli verilerin güvenli bir şekilde saklanması gibi işlerde kullanılır. Gazze planında ise, bu defter arazileri kaydetmek için kullanılacak. Bir kişinin arazisi, bu dijital defterde bir ‘token’ (dijital simge) olarak temsil edilecek. Böylece, o arazi, bir belge yerine, bilgisayarda tutulan, alınıp satılabilen dijital bir varlığa dönüşecek.

Yıkım üzerine kurulan bir pazar yeri

Şimdi gelelim bu teknolojinin Gazze planındaki rolüne. Bu plan, Gazze’de arazisi olanlara iki seçenek sunuyor: ya bulundukları yerden başka bir yere göç edecekler ve karşılığında bu arazileri için bir token alacaklar, ya da Gazze içinde inşa edilecek yeni akıllı şehirlerden birinde bir daire karşılığında bu tokeni kullanacaklar. Planın arkasındaki mantık, arazilerin tokenleştirilmesiyle küresel yatırımcıların ilgisinin çekilmesi ve bu tokenlerin serbest piyasada alınıp satılarak paraya dönüştürülmesi. Elde edilen gelirle de Gazze’nin yeniden inşasının finanse edileceği iddia ediliyor.

Bir gazeteci ve yazar olarak benim için bu, sadece teknolojik bir süreç değil, ahlaki bir tartışmadır. Tokenleştirme, bir mülkiyetin ‘parçalı mülkiyet’ denilen bir sistemle küçük dilimlere ayrılmasını sağlıyor. Bu, yatırımcıların, binlerce mil uzaktan, belki de hayatlarında hiç görmedikleri bir toprağın küçük bir parçasına spekülatif amaçlarla yatırım yapmasına olanak tanıyor. Bu, Gazze’yi bir uluslararası finansal pazar yerine dönüştürmek demektir. Milyonlarca Filistinlinin evleri, anıları ve atalarından kalan toprakları, bir bilgisayar ekranındaki dijital varlıklara indirgeniyor.

Bu plan bir savaş suçu mu? Görüşler ve karşıt görüşler

Planın eleştirmenleri, bu öneriyi doğrudan bir savaş suçu olarak nitelendiriyor. Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi (CAIR) gibi örgütler, bu planın ‘toplu hırsızlık’ olduğunu ve uluslararası hukuka göre yasa dışı olduğunu savunuyor. Peki, bu iddiaları destekleyen ve reddeden argümanlar nelerdir?

Planın savunucuları, bu programın ‘gönüllü’ olduğunu iddia ediyor. Onlara göre, Gazzelileri kimseyi zorla yerinden etmiyorlar; sadece onlara yeni bir hayat ve daha iyi bir gelecek için bir fırsat sunuyorlar. Yıkılmış bir şehirde yaşamak yerine, daha modern, yapay zekâ destekli akıllı şehirlerde yaşama ya da dünyanın başka bir yerinde yepyeni bir başlangıç yapma fırsatı veriliyor. Bu, onlara göre, bir zorlama değil, bir ‘seçenek’ sunmaktır. Ayrıca, arazinin değerinin finansal bir araca dönüştürülmesi, bölgeye dışarıdan sermaye çekerek ekonomiyi canlandıracaktır.

Bu iddialar, kulağa ne kadar hoş gelirse gelsin, gerçeklikten uzak olduğunu söyleyenler de var. Savaşın, açlığın ve yıkımın ortasında kalan insanlar için ‘gönüllü’ seçeneği diye bir şey yoktur. Bir kişinin hayatta kalmak için tek seçeneği vatanını terk etmekse, bu gönüllü bir göç değil, zorunlu bir yerinden edilmedir. Bu, insanların çaresizliğinden faydalanarak topraklarını almaktır. Bu planın ardındaki gerçek niyet, Gazze’yi insandan arındırıp onu ticari bir bölgeye dönüştürmektir. Mülkiyet hakları, kağıt üzerinde kalan bir belge değil, bir halkın kimliğinin ve aidiyetinin temelidir. Bu tokenleştirme, bu bağı koparmaya yönelik sinsi bir girişimdir. Bir halkın toprağını alıp onu, spekülatif bir değere sahip, ikincil piyasada satılan bir finansal araca dönüştürmek, doğrudan ‘toplu mülk çalma’ ve bir savaş suçu eylemidir.

Peki, bu plan adil mi?

Bir gazeteci olarak soruyu net bir şekilde sormak istiyorum: Bu plan adil mi? Cevabım, hayır, kesinlikle değil. Adalet, en zayıf olanı korumayı, en çok acı çekenin haklarını savunmayı gerektirir. Bu plan ise, en savunmasız olanın, yıkılmış toprağını ve kimliğini en güçlü olana, yani küresel yatırımcılara ve güç odaklarına satmasına dayanıyor.

Bu plan, teknolojiyi, yani Blockchain’i, etik dışı bir amacın aracı haline getiriyor. Teknoloji, şeffaflık vaat ederken, aslında Gazze’yi insandan ve tarihten arındırarak bir “işlem” nesnesine dönüştürüyor. İnsan hakları, bir pazar yerinde işlem gören tokenlerden çok daha değerli bir şey olması gerektiğine inanıyorum. Bu bir tercih veya taraftarlık değil insani bir tercihtir.

Bu ‘yenilikçi finansman modelinin’ gerçekte ne anlama geldiğini sorgulamalıyız. Bu, sadece Filistinlilerin değil, tüm insanlığın mücadelesidir. Dünyanın bu planın sadece bir ‘yeni yapılanma’ projesi değil, bir halkın geleceğinin çalınması girişimi olduğunu anlaması gerekiyor. Bugün Filistinliler bunu yaşıyorsa gelecekte başka zayıf ve güçsüz milletlerinde yaşayacağı anlamına geliyor. İnsan soyu çok tehlikeli ve çok korkunç olmaya doğru gidiyor.

Değerli okurlar, size soruyorum: Kâr hırsı, insan onurunun önüne geçebilir mi? Toprak, dijital bir simgeye indirgenebilir mi?