Avusturya’da Türkçe en çok konuşulan ikinci dil | Ama hiçbir hakkı yok!

Avusturya’da göçmen karşıtı aşırı sağcı Özgürlük Partisi’nin [FPÖ] denetimindeki Ulaştırma Bakanlığı, 2019 yılında ülkede yaşayan Türkiye kökenlileri Almanca öğrenmeye teşvik etmek için ehliyet sınavının teori aşamasında Türkçe seçeneğini kaldırmıştı. Ancak aşırı sağcı parti gitti… Yeşiller Partisi denetimindeki Ulaştırma Bakanlığı, ülkede en çok konuşulan ikinci dil için bir adım atmıyor…

Avusturya’da Türkçe en çok konuşulan ikinci dil | Ama hiçbir hakkı yok!

Adem Hüyük 

Ekim 2017 Erken Genel Seçimleri sonrasında Halk Partisi [ÖVP] ile Özgürlük Partisi [FPÖ] tarafından kurulan koalisyon hükümeti kapsamında, Ulaştırma Bakanlığı göçmen karşıtı aşırı sağcı Özgürlük Partisi’ne [FPÖ] verilmişti. 

Avusturya’da göçmen karşıtlığıyla bilinen aşırı sağcı Özgürlük Partisi’nin denetimindeki Ulaştırma Bakanlığı, ülkede yaşayan Türkleri Almanca öğrenmeye teşvik etmek için ve yine ülkede en çok konuşulan ikinci dili konuşanların ehliyet sınavının teori aşamasında ana dil Türkçe seçeneğini kaldırdı.

Ibiza skandalı ve yolsuzluk soruşturmalarıyla yerle bir olan ÖVP-FPÖ koalisyon hükümeti ve parti liderlerinin geride bıraktığı ırkçı ve ayrıştırıcı uygulamalarını, özgürlüklerden bahsederek, göçmenlerin oyunu alan Yeşiller Partisi temizleyemiyor. 

Mevcut ÖVP- Yeşiller koalisyon hükümetinin Ulaştırma Bakanlığı Yeşiller Partisi’nin denetiminde. Ancak bütün çabalara rağmen, Yeşiller Partisi Türkçe teori sınavının geri getirilmesine yanaşmıyor.

Türkçe ülkede en çok konuşulan ikinci dil olmasına rağmen, dönemin Ulaştırma Bakanı Norbert Hofer [FPÖ] kararın tasarruf için alındığını söylemiş, “Her ilave dil için beş haneli rakamları izah etmenin mümkün olmayacağını” ileri sürmüştü. Oysa şu an Almaca dil bilgisine hakim olmayanların ehliyet alamaması ve dolayısıyla devletinde ehliyet alma sürecinde ödenen ücretlerin vergisini alamaması anlamına gelmektedir. Bu durumda eski bakanın Türkçe dili sınavları masraflı oluyor iddiası çürümüş ve hatta devlet daha az vergi aldığından dolayı zarara girmiş oluyor. Uygulamanın kaldırılması, FPÖ’nün ırkçı seçim vaatlerini yerine getirmesinden başka bir girişim olmadığı açıkça görülmektedir. 

İngilizce, Hırvatça ve Slovence konuşanlar, bu dillerde sınava girmeye devam edebilecekken, yaklaşık 320 bin Türkiye kökenli için uygulama kaldırılmıştır. 

Bazı cevreler Almanca dilinin öğrenilmesi kapsamında uygulamayı desteklerken, bazı kesimler ise temel insan haklarına ve trafik evrensel kurallarına aykırı olduğunu savunuyor. 

Ancak her iki taraf açısında da unutulan bir başka önemli bir konu bulunmaktadır. Almanca dilini bilmek veya konuşmak, bunun yanında Almanca dilinde sınava girmek çok farklı bir eğitimden geçmeyi şart koşmaktadır. 

Temel eğitimini Almanca dilinde almayanlar, yani sonradan ve pratik yaşamında [sokaklarda] Almaca öğrenenlerin sınavlarda başarılı olmasını beklemek doğru değildir. Bu uygulama ehliyet alıcılarını ezberci bir yönelime iteceği gibi, en temel bilgileri bile yanlış öğrenme ve çok kısa sürede unutmaya itecektir. Sonuç olarak sorulara ezberlediği bilgilerle yanıt verecek ve trafiğe çıktığında kurallar zincirinden habersiz araç kullanacaktır. 

Bilim insanlarının araştırmalarından da görüleceği gibi, hayati önem taşıyan bilgi, davranış gibi şeylerin, insanların en iyi anladığı ve kavradığı lisanda anlatılması gerekmektedir. 

Ne olmuştu?

Avusturya’da 2019’da Türkçe ehliyet sınavını kaldırdı. Avusturya’nın ülkede en çok konuşulan ikinci dil olan Türkçeyi ehliyet teori sınavından kaldırmasıyla bu uygulama Almanca, İngilizce, Slovakça ve Hırvatça ile sınırlandırıldı.

Bu kararda aşırı sağcı Avusturya Özgürlük Partisi’nin etkisinde olan Altyapı ve Ulaştırma Bakanlığı’nın etkisinin olduğu söyleniyor.

Avusturya’da 1998’den itibaren ehliyet sınavı Türkçe dil seçeneğiyle girilebiliyordu. Ülke genelinde 2018 yılında yaklaşık 300 bin kişi ehliyet sınavına girerken, 3 bin 631 kişi Türkçe, 2 bin 300 kişi İngilizce ve 2 bin 212 kişi Hırvatça dillerinde bu sınava girmişti.

Diğer Avrupa ülkelerinde mevzuat nasıl işliyor?

Avrupa Birliği genel mevzuatı

Avrupa Birliği’ne [AB] üye 28 ülkede Türkiye’de geçerli sürücü ehliyetinizi turist vizeniz varsa kullanabiliyorsunuz. Bu, çoğu AB ülkesinde ortalama 3 ay süreyle sınırlı. Eğer bu ülkelerden birinde oturum alırsanız yine Türkiye’den aldığınız ehliyeti bir sene süreyle kullanma hakkına sahipsiniz.

Eğer bir seneden fazla oturum izni aldıysanız, Türkiye’deki ehliyetinizi gittiğiniz ülkedeki yetkililere verip, o ülkede kalıcı olarak geçerli ehliyeti alabiliyorsunuz. Ancak bu değişimi bir sene içerisinde yapmazsanız bu hakkı kaybediyorsunuz. Böyle bir durumda gittiğiniz AB ülkesinde yeniden ehliyet almak zorundasınız.

Almanya’da teori sınavına Türkçe girilebiliyor

Almanya yaklaşık 5 milyonluk Türk nüfusuyla Avrupa Birliği [AB] ülkelerinde başı çekiyor. Ülkede Almanca, Türkçe ve İngilizce harici birçok farklı dilde ehliyet teori sınavına girebilirsiniz. Ayrıca geçerli bir Türk ehliyetiniz varsa ve Almanya’ya turist olarak geldiyseniz (en fazla 3 ay) o zaman başka hiçbir işleme ihtiyaç duymadan araç kullanabilirsiniz.

Almanya’da oturum hakkı kazandıysanız ve 1 yıldan fazla olmamak kaydı ile Almanya’da ikamet edecekseniz başka hiçbir işleme ihtiyaç duymadan araç kullanabilirsiniz. Eğer Almanya’da oturum izni aldıysanız ve ehliyetiniz yoksa araç kullanabilmek için bu ülkede teorik ve pratik sınava girmek zorundasınız.

Bu durumda tıpkı Türkiye’de olduğu gibi bir sürücü kursuna ‘Fahrschule’ başvurup tüm AB ülkelerinde geçerli sürücü ehliyeti alabilirsiniz.

Hollanda’da Türkçe sınava girebiliyorsunuz

Hollanda’da yaklaşık 800 bin Türk nüfusu bulunuyor. Bu ülkedeki teori testi CBR (Motorlu Taşıt Sürücü Testi Merkezi) tarafından Hollandaca, İngilizce veya Türkçe seçeneğiyle yapılabiliyor.

Eğer yukarıdaki şartlar size uymuyorsa, standart ehliyet prosedürünü izleyerek teori ve pratik testlerini geçmelisiniz. 45 dakika içerisinde 50 soruya yanıt vermek ve bu sorulardan en az 44’ünü doğru yapmanız gerekiyor. Bu testi geçtikten sonra altı ay içinde uygulama sınavına girmeniz gerekir. Bu sınav 55 dakika sürüyor. Her iki sınavda da başarılı olursanız, sonuçlarınızı belediyeye sunup birkaç gün içinde ehliyetinizi alabilirsiniz. Bu ehliyet on yıl geçerlidir ve geçerliliği bittiğinde, ek bir sınav yaparak yenileyebilirsiniz.

Fransa’da ehliyet sınavı sadece Fransızca

Fransa’da Türkçe dil seçeneğiyle sürücü ehliyeti teori sınavına giremiyorsunuz. Bunun yanında dünyanın neredeyse birçok gelişmiş ülkesindeki ehliyet sınavlarında İngilizce dil seçeneği varken, Fransa’da böyle bir uygulama yok. Ehliyet sınavları teorik ve pratik sadece Fransızca yapılıyor.

Fransa gibi bazı Avrupa ülkeleri Türkiye’de aldığınız ehliyetin o ülkede kalıcı olarak geçerli olabilmesi için, ehliyetinizi oturum izninden önce alma şartı da arıyor. Örneğin, Fransa’ya 2018 yılında giriş yaptıysanız ve kalıcı oturum aldıysanız, Türk ehliyetinizi en geç 2017 yılında almış olmanız gerekiyor. Fransa’da kalıcı oturum aldıktan sonra örneğin Türkiye’de tatildeyken ehliyet alıp tekrar Fransa’ya gelirseniz, bu ehliyet geçerli olmuyor.

İsveç’te Türkçe dil seçeneği mevcut

İsveç hükümeti, ülkeye yeni gelenler için aralarında Türkçenin’de bulunduğu bir çok dilde ehliyet sınavına girebilme imkanı sağlıyor. İsveç’e yeni gelen bir kişi eğer İsveççe ve İngilizce bilmiyorsa, İsveç ehliyet teori sınavına Türkçe dilinde girebiliyor. Aday sınava başladığında sınav soruları ve cevap seçenekleri adayın karşısına Türkçe olarak geliyor. Bilgisayar üzerinden yapılan sınav’da 70 soru’dan 52’sinin doğru cevaplanması gerekiyor. 52 doğru cevaba ulaşan aday İsveç ehliyeti teori sınavını geçmiş sayılıyor.

İsviçre’de İngilizce teorik sınav var

İsviçre de Türk gurbetçilerin yoğun olduğu ülkelerden biri. İsveç AB’ye üye değil ve ehliyet mevzuatı diğer ülkelere göre biraz daha karışık. İsviçre’de konuşulan Fransızca, Almanca, İtalyanca ve bunun yanında İngilizce olarak teorik ehliyet sınavına girebiliyorsunuz. Sınavlarda Türkçe seçeneği bulunmuyor. Bunun yanında eğer sınava İngilizce girecekseniz bu sadece Bern, Glarus, Solothurn, St. Gallen, Thurgau, Neuenburg ve Zürih kantonlarında geçerli.

Belçika da Türkçe sınav kaldırıldı – 2017’de

Türklerin yoğun olduğu bir başka Avrupa ülkesi Belçika’da daha önceden Türkçe ehliyet sınavına tercümanla girebilirken bu durum 2017 yılında değiştirildi. Artık teorik ehliyet sınavına sadece İngilizce, Fransızca, Almanca veya Hollandaca (Flamanca) girebiliyorsunuz. Türkce ile birlikte İtalyanca, Arapça veya Farsça gibi dillerde ehliyet imtihanları kaldırıldı. Bundan böyle Belçika’da araba sürücü ehliyeti almak isteyenler, teori ve pratik imtihanlara dünyada geçerli bu dört dilden birisini seçerek girmek zorunda. Bu dört dillerden başta herhangi bir dille tercüman kullanmak da yasaklandı.

İngiltere’de Türkçe dil sınavı yok

İngiltere’de ehliyet almak uzun ve meşakkatli bir çaba gerektiriyor. Hali hazırda kolay olmayan araba kullanma izni, yazılı sınavların ve mülakatların tamamen İngilizce olması nedeniyle, dil sorunu yaşayanların ehliyet almasını zorlaştırıyor. Avrupa ülkelerinden alınan ehliyetlerin İngiltere’de denkliği bulunduğundan Kıbrıs Rum kesimi dahil bir çok Avrupa ülkesinden sürücü ehliyeti almak, dil sorunu yaşayanların en çok tercih ettikleri yöntem. Birleşik Krallık’ın bir parçası olan Kuzey İrlanda’da kısa zaman öncesine kadar sınavlara Türkçe girmek ve sürüş sırasında tercüman bulundurmak mümkünken artık bu yolda kapandı.

Bunun yanında önceki yıllarda bir şekilde ehliyet almış olanlar, varolan ehliyetlerini kaybetmeleri halinde (alkol, ağır kusur vs.) tüm işlemlere sıfırdan başlamak zorunda kaldıklarından bir daha ‘Full British Driving Licence’ almakta çok zorlanıyorlar. yazılı sınavı geçtikten sonra Türk sürücüleri bir başka zorluk daha bekliyor. İngiltere ve dünyadaki birçok ada ülkesinde trafik soldan akıyor ve otomobillerdeki direksiyon arabanın sağ tarafında. Bu da, Türk sürücüleri zorlayan etmenler arasında.

Polonya’da yeminli tercüman gerekiyor

Bir başka AB üyesi Polonya’da Türkiye’den aldığınız ehliyetinizi dönüştürmeniz mümkün. Öncelikle Polonya’da zorunlu olan 25 ya da 35 saatlik direksiyon dersine katılmanız gerekmiyor. Sadece yazılı sınava girip geçmeniz yeterli oluyor. Lehçe dilinde yapılan bu sınava eğer dile hakim değilseniz yeminli Türkçe-Lehçe tercümanla katılma hakkına sahipsiniz. |©  DerVirgül 

Ek Kaynak | BBC/DW

Yayınlama: 30.10.2022
A+
A-
Bir Yorum Yazın

Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış.